Murarka ogrodowa - System BioDar
Galeria Selekcja kokonów - poradnik
DE EN
BioDar
  • Gospodarstwo kulturowe
  • Dr inż. Stanisław Flaga
  • Pracownia
  • Ryszard Flaga
  • Wydawnictwo
  • Dorota Flaga

Trzmiele

Użytkowanie trzmieli

Naturalne zapylanie roślin przy użyciu trzmieli jest metodą wiodącą w stosunku do metod alternatywnych: stosowania wibratora elektrycznego tzw. "pszczoły elektrycznej" i hormonizacji kwiatów przy pomocy preparatów chemicznych - sztucznie wytwarzanych hormonów roślinnych.

Więcej informacji >
Lista gatunków i skorowidz nazw trzmieli

Na świecie żyje ponad 300 gatunków trzmieli. W Polsce stwierdzono występowanie 31 gatunków. Badania terenowe prowadzone w ostatnich kilku dziesięcioleciach nie potwierdziły występowania trzech gatunków.

Więcej informacji >
Fenologia pojawu

Wiosenne pojawienie się trzmieli jest ściśle zsynchronizowane z rozwojem kwiatów. Pierwsze trzmiele na terenach nizinnych latają już na początku marca. Kiedy wiosna się opóźnia wylot matek następuje dopiero w kwietniu lub na początku maja. Poszczególne gatunki pojawiają się w określonej kolejności. Jeśli ocieplenie przychodzi wraz z nadejściem wiosny kalendarzowej wówczas spotkać można gatunki najwcześniej się pojawiające: trzmiela gajowego, ziemnego i leśnego. Najpóźniej z zimowli wychodzą samiczki trzmiela wielkookiego, zmiennego, rdzawoodwłokowego i ozdobnego.

Więcej informacji >
Miejsce gnieżdżenia

Liczne gatunki pszczół, w tym trzmieli, znajdują korzystne warunki dla swojego rozwoju w urozmaiconym krajobrazie, na który składają się m. in.: miedze, pobocza dróg polnych, rowy, wały, nasypy, skarpy z roślinnością ziołoroślową i zadrzewienia (śródpolne, nadrzeczne i przydrożne). Nawet pojedyncze drzewa i krzewy rosnące wśród dużych kompleksów jednorodnych i mniej atrakcyjnych roślin rolniczych stanowią typ ostoi wabiącej owady źródłem pokarmu i możliwością zakładania gniazd w ich otoczeniu.

Więcej informacji >
Wielkość rodziny

Gniazda trzmieli w pełni sezonu wegetacyjnego mogą liczyć od kilkudziesięciu do kilkuset osobników. Wielkość rodziny zależy od gatunku, wartości matek, jakości bazy pokarmowej i panujących w okresie lotów warunków pogodowych.

Słabe rodziny liczą od kilkunastu do 30-50 osobników, o średniej sile - 50 do 150, silne - od 150 do 300, a bardzo silne (spotykane tylko u niektórych gatunków) - około 500 i więcej osobników.

Więcej informacji >
Rośliny pokarmowe trzmieli

Lista roślin oblatywanych przez trzmiele w naszej strefie klimatycznej obejmuje około 400 gatunków roślin. Niektóre rośliny o szerokich i długich rurkach kwiatowych są przystosowane do zapylania prawie wyłącznie przez trzmiele. Botanicy nazywają je kwiatami trzmielowymi. Typowymi kwiatami trzmielowymi są tojady, goryczki, niecierpki, ostróżki, orliki, naparstnice, żywokosty oraz lnica, nasturcja i lwia paszcza, a także niektóre rośliny z drobniejszymi kwiatami - koniczyny, miodunki, traganki i wyki.

Więcej informacji >
Rozwój gniazda na przykładzie trzmiela ziemnego

Trzmiel ziemny (Bombus terrestris L.), podobnie jak i inne gatunki występujące w Polsce, tworzy gniazda sezonowe - od wiosny do jesieni. W warunkach naturalnych początek rodzinom dają zapłodnione samice-matki, które ukazują się zwykle w początkach kwietnia. Wówczas, kończy się w ich organizmach zapas ciała tłuszczowego, który zapewnia im pomyślną zimowlę. Wiosenny wzrost temperatury umożliwia matkom podjęcie lotów i odwiedzanie rozkwitających coraz to nowych gatunków roślin. Dzięki obfitości pożywienia następuje rozwój ich jajników, co skłania matki do rozpoczęcia poszukiwania odpowiednich miejsc na założenie gniazda.

Więcej informacji >
Czerwona lista trzmieli

Czerwona Lista Zwierząt Polski obejmuje 16 gatunków trzmieli najbardziej zagrożonych wyginięciem. Większość ujętych na liście gatunków występuje lokalnie, bądź ma specyficzne wymagania siedliskowe. Niepokój budzi fakt, że badania prowadzone od lat 80. ubiegłego wieku wskazują na coraz rzadsze występowanie gatunków niegdyś pospolitych. Szczególnie zagrożone są gatunki w przeszłości występujące rzadko, a dzisiaj spotykane w pojedynczych egzemplarzach lub niewykazywane. Ogólnie przyjmuje się, że na wysoki stan zagrożenia wielu gatunków ma wpływ zanik lub degradacja dogodnych siedlisk i chemizacja rolnictwa. Czynniki środowiskowe skutkują tym, że w warunkach naturalnych jedynie około 20 procentom matek, które wychodzą z zimowli, udaje się wyprowadzić formy płciowe. Przeważająca większość królowych przedwcześnie ginie lub tworzy gniazda bez samic potomnych, albo z małą ich ilością. Różne stopnie zagrożenia trzmieli prezentuje załączona tabela.

Więcej informacji >
Ochrona trzmieli

Po pszczole miodnej, trzmiele są najważniejszymi owadami zapylającymi. Wszystkie owady z tej grupy objęte są w Polsce ochroną prawną. Trzmiele można chronić w sposób bierny i czynny. Bierna ochrona trzmieli polega m.in. na...

Więcej informacji >
Rozpoznawanie trzmieli

Jeśli chcemy rozpoznać gatunek trzmiela należy najpierw stwierdzić czy mamy do czynienia z trzmielem czy trzmielcem. Trzmielce są pasożytami społecznymi trzmieli, które w drodze ewolucji przystosowały się do korzystania z zapasów pokarmu zgromadzonego w gniazdach przez robotnice trzmieli. W związku z pasożytniczym trybem życia nie posiadają one odpowiedniego aparatu służącego do zbioru i przenoszenia pyłku. Rozpoznanie trzmielców w terenie jest więc bardzo proste. Trzeba spokojnie podejść do owada siedzącego na kwiecie i przyjrzeć się jego trzeciej parze nóg. Trzmiele na goleniach tylnych nóg mają koszyczki - zagłębienie w goleni, do którego składane są porcje pyłku. U trzmielców natomiast goleń jest wypukła i równomiernie owłosiona, nie przystosowana do przenoszenia grudek pyłku.

Więcej informacji >
Prace nad hodowlą całoroczną

W końcu lat osiemdziesiątych rozpoczęto wykorzystywać trzmiele na coraz większą skalę do zapylania upraw szklarniowych i jagodowych. Realizowane programy badawcze pozwoliły na rozwinięcie hodowli sezonowych (ekstensywnych) i całorocznych (intensywnych). Stało się to możliwe dzięki rozwiązaniu takich problemów, jak wybór najlepszych gatunków trzmieli do zapylania poszczególnych gatunków roślin uprawnych oraz opracowaniu sposobu przerwania diapauzy u zimujących matek.

Więcej informacji >
BioDar.com.pl © Wszelka treść zawarta na stronie jest własnością jej autorów. Zabrania się kopiowania bez zgody autora.
Webmaster