Nasze owady pożyteczne

• - podrząd - Żądłówki (Aculeata)
• - rodzaj - Oplomerus Westw.
• - rodzina - Osowate (Vespidae)

pierwsza połowa maja do drugiej połowy lipca.

Bolica należy do os samotnych nie tworzących społeczeństw. Ze względu na brak robotnic, które zwykle opiekują się potomstwem i zajmują budowaniem gniazda, wszystkie czynności łącznie z prowiantowaniem komórek lęgowych wykonuje samica. Po zgromadzeniu dostatecznej ilości pokarmu pokarmu i złożeniu do każdej komórki po jednym jajeczku, wejście do gniazda zostaje zamurowane i ślad po gnieździe zanika. Z jaj wylęgają się wkrótce larwy które rozwijają się dalej korzystając ze zgromadzonego w komórkach pokarmu. Każda larwa rozwija się samotnie, bez kontaktu z matką i jej potomstwem.

Osa bolica zimuje w postaci larwy. Na uwagę zasługuje jej wyjątkowa odporność na mróz. Mimo iż gniazda usytuowane są często na głębokości jedynie 5 cm od wejścia, larwy w okresie zimy wytrzymują mrozy sięgające nawet do - 30 °C. Dużej odporności larw na mróz sprzyja wysuszenie gruntu i nasączenie ścian komórek lęgowych substancją utrudniającą nadmierne uwilgotnienie wnętrza gniazda.

W środowisku naturalnym gniazda bolicy zakładane są w stromych ściankach gruntu. Ziemne gniazdo składa się z kilku groniasto rozmieszczonych komórek lęgowych umieszczonych na końcu chodnika wejściowego. Zewnętrznym elementem gniazda jest kominek skierowany ku dołowi, umieszczony przed kanałem głównym. Ten specyficzny twór powstaje przez zlepianie grudek ziemi wydobywanych podczas drążenia wewnętrznych części gniazda. Chroni on najprawdopodobniej zgromadzone w gnieździe zapasy pokarmu przed skorkami i mrówkami. Po spełnieniu swojej roli ochronnej zostaje "odciety". Samice dla ułatwienia sobie pracy nasączają miejsce urobku wodą przyniesioną w wolu. Zwilżenie ziemi ułatwia im budowanie komórek lęgowych i umożliwia formowanie kominka. Długość kominka może dochodzić do kilku centymetrów.

Pokarmem dla larw są sparaliżowane gąsienice motyli, larwy rośliniarek i larwy ryjkowców. Samice znajdują swoje ofiary przeszukując rośliny uprawne w odległości do 300 metrów od gniazda. Owady dorosłe odżywiają się pokarmem innym niż ich "mięsożerne" larwy. W poszukiwaniu nektaru chętnie odwiedzają rośliny z różnych rodzin botanicznych, zwłaszcza: selerowate (baldaszkowate) i trędownikowate, o łatwo dostępnym nektarze. Występowanie w ogrodach atrakcyjnych roślin pokarmowych ze wspomnianych grup, podnosi kondycję tych owadów i wpływa na większą ich płodność.

Osa bolica jest owadem o wyjątkowej łagodności. Podczas budowania i prowiantowania gniazd nie reaguje na bliską obecność człowieka. Ze względu na wiele korzystnych cech, m.in. gromadne gniazdowanie, wyjątkową łagodność w bliskim kontakcie z człowiekiem, dużą wytrzymałość na mróz i małą pracochłonność związaną z chowem, wiąże się duże nadzieje z wykorzystaniem bolicy, jako czynnika aktywnie chroniącego uprawy przed szkodnikami i chętnie wprowadza do ogrodów.